E.A.E 1 – Anne ve babalar insan üstü varlıklar değillerdir

Selamun Aleykum

Bu sayfada Thomas Gordon’un Etkili Anne Baba eÄŸitimi ve bu kitapları Türkiye’ye getiren Birsen Özkan’ın annenotlarını’ndaki makalelerinden faydalanarak bu konuda sizinle özet bilgiler paylaÅŸacağım inÅŸallah.

Kitap hakkında..

Milyonlarca Anne-Babaya Rehberlik Eden Öncü Kitap

Anne-babalara çocuklarıyla nasıl daha etkili iletiÅŸim kuracaklarını anlatan Etkili Anne-Baba EÄŸitimi (EAE) uzmanlar tarafından alanında en iyi çalışma olarak kabul ediliyor.

Dr. Thomas Gordon’ın uzun süren detaylı araÅŸtırmalarıyla bir araya gelen bu program güncelleÅŸtirildi ve geniÅŸletildi. Bu kitap siz anne-baba ve tüm eÄŸitimcilere ÅŸu faydaları saÄŸlayacak:

• Kötümser bir anne-baba olmaktan kaçınacaksınız.

• Çocuklarınızı dinlemeyi öÄŸrenecek, böylece çocuklar da size her ÅŸeyi anlatacaklar.

• Çocuklara problemleriyle nasıl baÅŸ edeceklerini öÄŸreteceksiniz.

• Çocukların anlama ve kavrama yeteneklerini geliÅŸtireceksiniz.

Etkili Anne-Baba EÄŸitimi (EAE) ceza vermeden çocukların sorunlarına çözüm getiren müthiÅŸ bir kitap. Ayrıca çocuklara sorumluluk yüklemenin çeÅŸitli yollarını anlatan bu çalışma sadece anne-babaların deÄŸil, tüm eÄŸitimcilerin okuması gereken yararlı bir eser.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ä°nsanlar ana baba olduklarında garip ve talihsiz durumlar oluÅŸabilir. Bir görev ve rol üstlenmeye baÅŸlarlar ve sadece insan olduklarını unuturlar.

Ebeveyn olduklarında kendi insanlıklarının gerçeÄŸini unutmaları, genellikle insan olduklarını sekteye uÄŸratır. Artık kendileri olmak konusunda özgür hissetmezler, farklı zamanlarda ortaya çıkan hislere göre tavır alırlar. O anda ebeveyn olarak bazı ÅŸeyleri sıradan bir insandan daha iyi yapmak gibi bir sorumlulukları vardır.

Ebeveynler hislerinde sürekli tutarlı olmak, çocuklarını sürekli sevmek, kendi bencil ihtiyaçlarını bir kenara itip her ÅŸeyi çocukları için feda etmek ve her ÅŸeyden öte kendi ebeveynlerinin onlara karşı yaptığı hataları yapmamak zorunda hissediyorlar. Tüm bu iyi niyetler anlaşılır ve takdir edilir nitelikte, ancak ebeveynleri daha etkin olmaktan alıkoyuyorlar.

Etkin bir ebeveyn bir insan olduÄŸunu kabul eder (gerçek bir insan). Çocuklar ebeveynlerinin bu gerçeklik ve insanlık özelliklerini derinden takdir eder. Sıklıkla ÅŸunları söylerler: "Benim babam yapmacık deÄŸil," ya da "Annem muhteÅŸem bir insan".

Ebeveynler çocuklarına karşı nasıl insan olabilirler? Bu bölümde, etkin bir ebeveyn olmak için insana ait özelliklerini bir kenara itmenin gereksiz olduÄŸundan bahsedeceÄŸiz. Etkili bir ebeveyn olmak için tutarlı olmak zorunda deÄŸilsiniz. EÄŸer gerçekten öyle hissetmiyorsanız bir çocuÄŸu onaylamış ve sevmiÅŸ gibi görünmenize gerek yok. EÅŸiniz ve siz, çocuklarınızla olan iliÅŸkilerinizde ortak bir cephe oluÅŸturmak zorunda deÄŸilsiniz. Ancak en önemli ÅŸey ne hissettiÄŸinizi bilmeyi öÄŸrenmektir.

Onay kavramı

"Gerçek kiÅŸi" ebeveynler çocuÄŸun davranışını bazen onaylar, bazen onaylamazlar.

Davranış çocuÄŸunuzun yaptığı ya da söylediÄŸi bir ÅŸeydir. ÖrneÄŸin, çocuÄŸun kıyafetlerini yere bırakması bir davranıştır. Onu "pasaklı" olarak nitelendirmek bu davranışın yargısıdır.

ÇocuÄŸunuzun tüm muhtemel Davranışları bir karede ya da benim deyimiyle Davranış Penceresinde tasvir edilir.

Zamanınız olsa baÅŸka hiçbir iÅŸ yapmadan tüm gün çocuÄŸunuzu izleyebilseniz, bir gün içinde binlerce davranış yaptığını gözleyebilirsiniz.

Bu davranışlardan bazıları hoÅŸunuza gider, bazıları Gitmez, hatta rahatsız olursunuz. O zaman bu davranışları kabul edebildiklerim (Beni rahatsız etmeyenler, hatta hoÅŸuma gidenler) ve kabul edemediklerim ( hoÅŸuma gitmeyenler, beni rahatsız edenler) olmak üzere adlandırın. Dikdörtgen ÅŸimdi kabul penceresi oluyor ve ortasından kabul çizgisiyle bölünüyor.

ÇocuÄŸunuzun davranışlarından kabul ettiklerinizi üst, edemediklerinizi alt bölüme hayalinizde yerleÅŸtirin. Bunu yaparken zorlandığınızı göreceksiniz. Çünkü insan olmamız ve bu nedenle de tutarsız olmamız nedeniyle bir gün kabul ettiÄŸimiz davranışı baÅŸka bir gün kabul edemeyebiliriz. BaÅŸka bir deyiÅŸle kabul çizgisi durduÄŸu yerde durmaz. AÅŸağı yukarı inip çıkarak yer deÄŸiÅŸtirir. Neye göre yer deÄŸiÅŸtirir? Bana, karşımdakine ve o davranışın yapıldığı içinde bulunulan çevreye göre.

Hafta sonu evde ailece bir gün geçirdiÄŸinizi hayal edin. Ä°ÅŸiniz yok, eÅŸinizle sohbet ediyorsunuz, çocuÄŸunuz da oyuncaklarını getirmiÅŸ yanınızda oynuyor. Aslında oyuncakların oturma bölümüne gelmesini istemezsiniz genellikle, ama bu huzurlu ortamı bozmak istemiyorsunuz, hatta onu kendi kendine oynarken izlemek size ayrıca bir mutluluk da veriyor.

Pazartesi olmuÅŸ, iÅŸten eve yorgun argın dönmüÅŸsünüz ya da tüm gün çocukla uÄŸraÅŸmaktan ve ev iÅŸlerinden bitkin düÅŸmüÅŸ durumdasınız, telefon çalıyor ve kıramayacağınız bir aile büyüÄŸünüz size uÄŸrayacağını söylüyor. ÇocuÄŸunuz Pazar günü oynadığı oyuncaklarıyla aynı yerde oynuyor, siz adeta koÅŸarak mutfaÄŸa giderken oyuncaklara takılıp tökezliyorsunuz. ÇocuÄŸunuza ne söylersiniz?

ÇocuÄŸunuzun davranışı Pazar günkü davranışıyla aynı, ama Pazar günü kabul ettiÄŸiniz bu davranışı Pazartesi kabul edemiyorsunuz, öyle deÄŸil mi? Bir alıştırma daha yapalım:

Åžimdi rahatça oturup gözlerinizi kapatın ve çocuÄŸunuzun kabul edebileceÄŸiniz, hoÅŸunuza gidecek bir davranışı yaparken hayal edin. Ne yapıyor? Ne hissediyorsunuz? Bu durum gerçek olsa ne yapmak isterdiniz?

Åžimdi de kabul edemediÄŸiniz, sizi rahatsız eden bir davranışını düÅŸünün. Ne yapıyor? Ne hissediyorsunuz? Gerçek olsa ne yapmak isterdiniz? Yazın lütfen.

Åžöyle bir tablo mu çıktı? Kabul ettiÄŸiniz bir davranış karşısında olumlu duygular hissediyor ve olumlu davranış yapmak istiyorsunuz, kabul edemediÄŸiniz davranış karşısında olumsuz duygu hissedip olumsuz davranmak istiyorsunuz. Åžimdiye kadar tersini söyleyen olmadı.

Ebeveynler tutarlı olmaya çalışırlarsa, gerçekçi olamazlar. Ebeveynlere ne pahasına olursa olsun çocuklarına karşı tutarlı olmalarını tembih eden geleneksel görüÅŸ, çocukların, insan olan anne babaların ve koÅŸulların farklı olduÄŸu gerçeÄŸini göz ardı eder ve rol yapmaya yönlendirmek gibi zararlı etkileri vardır.

Hazırlayan: Burçin Yılmaz